E WINAQ ETO'L QE
Q'ALAJSAB'AL CHOLSAMAJ
+502 2230 3301
5A Calle 0-47, Ciudad de Guatemala, Guatemala
Uj wa’ jun Q’alajsab’al Chosalmaj, Jun wokajil ri ka chakun chre ri ukowirisaxik ri b’antajikil pa paxil kayala’. Je wa’ ka b’ix ri qa b’i’ pa Kaqchikel: Chol jewa’ ucholaj xuquje’ Samaj jewa’ ucholaj , ku k’ut chi qa k’amon qib’ ruk’ ri cholchakunem, xuquje’ ri unuk’ulem ri Mayab’ eta’mab’al. K’a maja’ na ri junab’ 1990, Xqa b’an taq chakub’al re tijonik chre ri uk’utik ri uq’inomal ri b’antajik re ri tinamit maya xuquje’ ri una’taxik ri nimanik chikixo’l ri jalajoj tinamit re ri amaq’.
Uj wa’ jun Q’alajsab’al Chosalmaj, Jun wokajil ri ka chakun chre ri ukowirisaxik ri b’antajikil pa paxil kayala’. Je wa’ ka b’ix ri qa b’i’ pa Kaqchikel: Chol jewa’ ucholaj xuquje’ Samaj jewa’ ucholaj , ku k’ut chi qa k’amon qib’ ruk’ ri cholchakunem, xuquje’ ri unuk’ulem ri Mayab’ eta’mab’al. K’a maja’ na ri junab’ 1990, Xqa b’an taq chakub’al re tijonik chre ri uk’utik ri uq’inomal ri b’antajik re ri tinamit maya xuquje’ ri una’taxik ri nimanik chikixo’l ri jalajoj tinamit re ri amaq’.
Are’ qa kojonik chrij ri k’i taq uwachib’al ri b’antajikil pacha’ raqan utikb’alil chre uk’iyem jun winaqilal suk’ xuquje’ ruk’ junamikil. Nimanik are wa’ ri utak’alib’a ri qa chak, chre ri to’b’anik xuquje’ ri uchuq’ab’inem ri ki b’anikil ri ajwaral taq tinamit. Ka qa koj ri k’ak’ kem eta’mab’al chre ri ukowirisaxik ri qa chak re k’utunik xuquje’ ri utzujuxik taq xo’lil re junamil k’amow ib’ che unuk’ik jun chwe’q kab’ij ruk’ b’antajikil, eta’manem xuquje’ ri ukolomal b’anob’al.
Ri Tijob'al Tecnológico Bilingüe, pa San Miguel, pa Tucuru
Pa Alta Verapaz, pa Guatemala - Re Q'eqchi' xuquje to’nel pa Kaxlan Tzij Kastiy.
Oj uj jun tijob’al ruk’ kematz’ib’, tijonik, ronojel, keb’ tzijob’al, k’i chi winaq, k’extajem, wokom, utz ub’anik xuquje walijsanel re utza taq etamab’al, kuk’ aj chak ri k’o ketamab’al xuquje ek’olik rech kitijoxik ri etijoxelab’; arech kakutzirsaj ri uwalijsaxik ri kiwinaqil ruk’ utza taq nojib’al, etamab’al, k’i tzij, unik’oxik ri wokaj xuquje ri etamab’al chirij ri jororem, pa ri tinimit San Miguel Tucuru, nim tinimit re Alta Verapaz.
Ri Centro Tijob’al Bilingue xya’b’e chech par i 18 re Enero re 2021, xarumal ri taqanem re ri nima tinimit – AC No. 50-2021, yatal rumal ri Direccion Departamental re Tijonik re Alta Verapaz. Oj k’o pa Barrio La Vega, pa tinimit re Tucuru, pa ri nim tinimit re Alta Verapaz. Pa ri qa’ixim ulew, jun rech ri kaqaten uwach b’e ri kik’iyik ri winaq xuquje ri tijonel rin a qas ta utz xarumal nak’exom ta ri b’anom la ojer xane nakuk’am ta chi rib’ ruk’ ri k’ak’ noj re ro’ksaxik ri kematzib’ xuquje ri utza’ tijonem re taq we q’ij ri’. Xak’uje, ri kaqaj are kaya’ sib’al utza’ tijonik; ri karaj are utza’ chakunem xuquje nima’ chuq’ab’ re ki utzwachil ri ak’alab’ xuquje ala’b’om. Ri tijoxelab’ etijom arech utz ri tijonem kakib’ano jacha ruk’ ri rilb’a’l iwawuj xuquje ri tz’ib’anik pa ri nab’e taq junaq re tijonik, utza’ taq uxe re ri nikaj taq junab’ petinaq aq’anoq re ri tijonik. Ni’ma konojel ri aj tijab’ na etojom taj ronojel ik’, xane’, sib’al suk’ uwach ri chak kakib’ano xuquje sib’al loq uwach. Ri qatz’ib’ are: Ri Centro Tecnológico Bilingüe “Jun b’e jalanik retamaxik”
Sib’alak kikotemal chech kojtob’ik ruk ri chak patan re ri ksach ta uwach ri taq ch’ab’al mayab’ arech kajunamatajik ri okem chech ri qach’aweb’al ruk’ ronojel uloq’al iq’aslemal xuquje retamaxik. Xuquje k’o ri qanima re uchajixik ri etzij mayab’ ruk’ ri Curriculo Base Nacional xuquje ri ewokaj ri ketob’ik pa taq we chak patan, yakik kik’ux ri etojoxelab’ arech keb’ ri kitzij kelik xarumal ri retamaxik jun re ri mayab’ tzij, ri kaxlan tzij kastiy xane’ je ri kaxlan tzij Ingles. Ri emayab’ utzij ri qatinimit e are ri Q’eqchi’ xuquje ri Poqomchi’.
RETA’MAXIK CH'AB'AL MAYA' POQOMAM
Qa k’amon qib’ che ri ukowirisanik xuquje’ uya’ik rutziluwach ri Maya ch’ab’al Poqomam. Pa ri 2014, xjeqetajulo jun taqanik chre ri utzujuxik ri ch’ab’al Poqomam, pa ri jun uxaq ri Facebook ub’i’ Eta’manem re ri Ch’ab’al Maya Poqomam. We jun k’olib’al ri’ uya’om ujab’uxik ub’ixikal taq b’ix, to’b’anik re taq ajtz’ib, pacha’ taq b’ix, taq ch’ob’on tzij, chikixo’l nik’iaj chik, jacha’ k’olch’ab’al xuquje’ taq wuj chre ri tijoxik xuquje’ ri reta’maxik ri ch’ab’al Maya Poqomam. We chuq’ab’ ri’ xuj kowin che, maltiox chire ri ukojonik ri ajtij Jose Luis Conguache Coj, rumal rech chi le are’ ok’owinaq chik chupam apacha’ jun ajtij ya’ta’l che xu ta’ aopnnoq ri rajowaxik ri xki ya’ ub’e chre ri reta’maxik ri Maya Poqomam pa ri kemb’al tijonik.
Xuquje’ kaqaj ka qa maltioxij ri to’b’anik ri xki ya’ konojel ri winaq ri ek’olinaq pa ri k’utb’al che ureta’maxik ri Ri Maya Poqomam xuquje’ ri nik’iaj ri xe’ ki woq ri upam ri k’a katajin ka jachik pa taq ruxaq ri man tojom taj. Ri urayib’al ri qanima’ areta b’a taq we chakub’al ri’ ke’ chokon ta k’u chre ri uya’ik uchuq’ab’ ri ch’ab’al xuquje’ ri ub’anikil ri poqomam tinamit.