RI QASAMAJELA’
K’amol b’ey
Dr. Winston Scott, PhD
Winston Kent Scott rub’anon k’iy nik’onik rija’ rutijion ruq’ij chi kitoik ri taq maya’ tinamit solchi’ richin Iximuleew, Estados Unidos y Canadá jun pe’ k’a chi’ 1996. Retamab’älil winaqilem b’anob’äl rubanikil, ri rusamaj ri Dr Scott ru k’aqon ri’ rik’in ri taq k’ulwachitajik kichin winaqil y puaqil richin ri rusamajixik ri ulew nimaq taq samaj pa taq ruq’atinamit pa Iximuleew, ri molojri’il retamab’älil winasolchi’ chupan ri taq maya’ tinamit y ri ru b’anikil nimab’äl k’u’x k’ojlemal. Ruya’on tijonik chirij re tzijonik re’ chupan ri Nimatijob’äl Albany, SUNY. Ri Dr. Scott samajineq k’iy juna’ chikikojol ri molaj taq maya’ solchi’ q’eqchi’ kaqchikel y k’iche’ richin Guatemala, to’owineq y ruya’on tijonik richin re taq ch’ab’äl re’. Jun pe’ k’a chi’ 2015, ri Dr. Scott jantape’ e ruto’on ri maya’ b’iyinela’ guatemaltecos pa Estados Unidos chi tiyax chike’ to’onik jurídicos, aq’omanik y tijonik pa kich’ab’äl. Ri Dr. Scott chuqa’ rusujun ri’ chi nisamej y man tojel ta’ y chuqa’ xok k’amol b’ey richin nuk’samaj richin solk’ayewal richin yetox ri maya’ tinamit guatemaltecos chi tiyax to’onik aq’omanik y richin raxnaqil ri tzatzq’or pa kich’ab’äl richin nib’an ch’owen chirij ri tzamilem y ri itz q’ayisanem.
K’amol b’ey richin ri nuk’samaj
Dulce Maria Horn
Dulce Maria Horn ri ja jun to’onel yerunuk’ ri maya’ tinamit nisamej rik’in ri ch’ojinik kichin ri b’iyinayela’. Ri rusamaj chi kito’ik ri b’iyinayela’ stz’ukutej toq k’a ak’wal na’ ka’i’ ru juna’ toq xutun ri’ rik’in ri molojri’il chirij ri’ kamisanel oyowal tz’ukuyu’n roma ri rutata’.
Chijun ri ruk’aslem, to’owineq kik’in k’iy molojri’il, jun pe k’a chi’ ri tijoj q’ij chirij ri kamisanel oyowal chuqa’ chirij ri winaqinem ch’ojinik y kichin ri taq ak’wala’, chuqa’ ri ch’ojinik kichin ri b’iyinayela’. chupan ri ruk’isib’el lajuj juna’, Dulce to’owineq rik’in jun molojri’il ri man yetoj ta’, jikib’an b’ey, k’o pa Ciudad de Iximuleew (Iximuleew). jun ta pe’ k’a chi’ 2018 k’a pa 2021, samej rik’in Taq tinamit ri e Tunul jun molojri’il ri man yetoj ta’ pa Utah (EE.UU.), samej pa ruwachinel taq samaj, jun chike ri’ k’amöl b’ey kichin xtani’ y alab’o y nuk’uy b’ey richin kuchuq’a kichin cha’onela’. Jun ta pe’ k’a chi’ 2020 k’a pa 2023, samej rik’in ri Center for Engaging with Communities de Whittier College richin nutun ri nimatijob’äl rik’in ri e k’o chunaqaj.
Achi’el jun meb’a aj juk’an atimanital richin San Marcos, Iximuleew, Dulce nuna’ jun nimajowab’äl rik’in Iximuleew y rik’in Latinoamérica k’o rajowab’äl rik’in ri ach’alari’il, ri ch’ab’äl y ri b’anob’äl. Xril ri’ rik’in jun rach’alal toq 15 rujuna’. Ri rach’alalri’il ri junan kite’ kitata’ y ri man junanta’ kite’ kitata’, nikik’ut rub’ey y nikito’ chi jun b’ey chik tutunu’ ri rik’in ri rub’anikil. Achi’el meb’a kachi’ (español/inglés), Dulce janila’ utz nuna’ chikiwa’ k’iy chike ri meb’a’i’ ri man e kachi’ ta’. Ri ch’ab’äl ri yerutun ri winaqi’. Ri ch’ab’äl ruk’wan ri’ rik’in ri ojer kan y ri wakami’. Dulce niq’ax utz pa ruwi’ chi ri ch’ab’äl y ri b’anob’äl kiyuqen ki. Matiox chire ri retamab’äl solchi’. Ri ruwach’ulew xjaqatej chuwach rija’ y xuya’ q’ij chire’ chi xutun ri’ kik’in jalajoj taq tinamit y b’anob’äl. Chupan re q’ij re’, Dulce xuchop el jun k’ak’ak’ b’iyinen: retamaxik mam, jun ch’ab’äl maya’ tinamit richin Iximuleew y Mexico. Pa nab’ey kan chuwach kamisanik pa Iximuleew, ri rach’alajri’il xech’on mam, po toq xq’ax ri juna’ kan jari’ toq xki’ mestaj ri kich’ab’äl. Ri ja’ nurayij nutun ri ojer kan rik’in ri q’ij re’ roma’ retamaxik ri ch’ab’äl mam.
Dulce xuk’ul ri retal tijonik cum laude pa 2023 chupan ri Whittier College (Los Angeles, CA) rik’in jun licenciatura richin etamanik Globales y B’anob’äl y Espanol rik’in ri retamab’äl chupan retamab’älil Políticas.
To’onel richin Nimasamaj
Cassandra (Cassie) Bruggeman

Tiwetamaj ruwach Cassandra (Cassie) Bruggeman, to’onel richin Nimasamaj richin ri nuk’samaj chu kolik ri maya’ taq ch’ab’al Cassie k’o pe chupan re nuk’samaj jun pe k’a chi’ pa ru tikirib’el xutum pe ri pa agosto richin ri juna’ 2023 to’onel y man tojel ta’ richin ri taq tijonik chupan ri Nimatijob’al.
Cassie k’o Chicago, Illinois, rikin ri rachijil ri janila’ nrajo kik’uan ki waqxaki’ juna’ y ri etz’anel ral oxi’ rujuna’ ki’ ruk’ux nretamaj k’ak’ak’ taq k’ojlib’el y nutij k’ak’ak’ taq q’utun y nusik’ij ruwach wuj richin na’ojil ri man qitzij ta’ chupan re q’ij re’ k’o pa nimatijob’al nrelesaj jun retal tijonik pa Nimatijob’al richin Retamab’ali’l Winaqilem y b’anob’al xtuk’ul retal tijonik chupan ri marzo 2025.
Cassie n’ub’an k’iy samaj chirij ri’ k’utb’äl chupan ri ru tz’ib’ajay chi rachoch pa Chicago Illinois, numol ruchi’ taq q’ajanib’äl y tz’eton samajib’al, yerunuk’ kib’anik richin okisaxik y yerujotob’a chupan ri ruxaq wiki, chi chupan ri nab’ey wuqu’ q’ij richin ri enero rilon chik ri 5,000 taq b’ixïk y taq k’aptzij. Chuqa’ pa’el pa ruwi k’iy chaqa’ chik samaj, achi’el ri numol ruchi tzijob’äl ri nitzijox nuyak taq yakwuj richin q’ajanib’al.
Ki’ ruk’ux nisamej junan kik’in ri qatzalq’omanela’, to’onela richin ri’ na’ojil richin ri kematz’ib’ y ch’aqa’ chik qichib’il richin ri molaj chupan re nuk’samaj re’ roma’ nunimaj chi konojel ri winaqi’ maneq rub’anon achike’ nikinimaj, achin o ixoq, tinamitul o ch’ab’al k’atzinel chi niyax q’ij chike’ ye’ok chupan ri rub’eyal ri tzijonem y yek’oje’ chuwach pa ru chojmi’l y tikirel wi. Re nuk’samaj re’ xa jun tijoj q’ij ri janila’ utz nutz’et y utz nuna’ y nuya’ rayib’al chire ri ru samaj nretaman chi ri ru samaj chirij ri kutb’al nito’on chukolik ri b’anob’al y chi kito’oik ri maya’ taq tinamit chupan ri nojib’al chirij ri Guatemala y ri ruwinaq.
Kamol b’ey Samaj
Alex Chulzhanov

Alexander Chulzhanov retaman k’ayinik kemil, richin k’ojlib’äl chupan MasterWord Service, Inc. Rija’ xretamaj ruyon b’ano’y tz’ib’ y xub’an web front-end, tikirel nusamajij ka’i oxi’ nuk’ulem richin nuruk’ik rupam lema’ rutob’en ri’ rik’in PHP, como WordPress, Drupal y MediaWiki. Alex janila’ utz nutz’et ri rokisaxik na’ojil ri niq’ax chuwach ri software y ri rusamajixik; chuq’a utz nutz’et ri robotica, ri ch’ichi’b’äl
y ri nuk’ulem ch’ich’inel
Alex utz nuna’ nukusaj ri retamab’äl richin nito’on rik’in ri nuk’samaj richin ri rukolik ri maya’ taq ch’ab’äl y ri k’iy rub’anikil achi’el ri choltzij richin código abierto, akuchi nito’on chukolik y rutaloxik ri ch’ab’äl ri maya’ taq ch’ab’äl roma rukusaxik ri na’ojil.
Toq man nisamej ta chupan ri rusamajixik web, Alex nikikot rik’in ruwachinel taq etz’anen. Rija’ janila utz netz’an rik’in ri taq etz’anen rik’in motor y chuqa’ utz nutz’et nrelesaj ruwachib’äl y yakb’äl wachib’äl chuqa’ ch’aqa’ chik etz’anen ri kartin richin taq ret’et’ y taq ch’ich’ richin chapoj anen. Chuqa’ nukanoj ri samaj richin impresion 3D, jantape’ nukanoj k’ak’ak’ rub’anikil y k’ayewal chu kusaxik na’ojil. Ri k’o kisipan tijonem y etamanem to’onik.
Eb’ano’y Web Junior
Wyatt Bruchhauser

Yin in Wyatt Bruchhauser, de Eagle Mountain, Utah. Nitijoj wi chirij Software richin ri Nimatijob’äl richin Utah, rik’in etamab’äl richin Retamab’älil winaqilem y jun wuj richin solchi’ kematz’ib’. Yin yitox richin nitijoj wi’ y yito’on richin yichojmirisan chupan ri nuk’samaj richin rukolik ri Maya’ Ch’ab’äl. Ri nuk’samaj richin rukolik richin ri Maya’ Ch’ab’äl re tojtob’en samaj re’ janila’ utz chuwe yin y man xaxeta’ xiruto’ chi niwetamaj kiwach ri winaqi’ y yito’on chu rokisaxik na’ojil, xa yito’on richin jun nuk’samaj ri janila’ utz pa kik’aslen ri winaqi’ pa jun mej toq nikolotej ri jeb’el b’anob’äl richin ri ruwach’ulew.
Abigail Blatter

Yin Abigail Blatter aj Salt Lake City, Utah. nitijoj wi chupan na’ojil richin ri kematz’ib’ y Chino chupan ri Nimatijob’al in to’onel richin ri nuk’samaj richin rukolik ri Maya’ taq Ch’ab’al. Nuna’on rayib’al richin rukolik ri taq ch’ab’al y b’anob’al k’o chik juna’.
Yikikot roma in k’o chupan re nuk’samaj re’.
Alice McVicker

Chel iwach, yin in Alice McVicker. in tijoxel richin ri ruk’isib’el juna’ chupan ri Nimatijob’äl richin Utah, rik’in ka’i etamab’äl richin kematz’ib’il y rutzibaxik, y rik’in jun rukan etamab’äl richin chino. Achi’el yin in tijoxel richin rutzibaxik, y chino-estadounidense, rukolik ri kokoj taq ch’ab’äl chuwach ri k’ayewal ja re ri k’o chi niq’asisaj naqaj. Janila yikikot chi yisamej chupan re nuk’samaj re’.
Tijoxela’ ri man nikitoj ta tijonik y to’onik samaj
Cameron Kato

Cameron k’o rusipan tijonem richin software y nisamej chupan ri nuk’samaj richin rukolik ri maya’ ch’ab’äl. nutijoj ri’ richin licenciatura richin Etamab’älil richin retal tzij, rik’in retamab’äl rik’in Fintech y rokixaxik Retamab’älil ajilanem pa Nimatijob’äl richin Utah. Ri retamab’äl chi nuch’ojirisaj, nub’en y yerub’en ewa’etal ri k’atzinel chi nito’on chukolik ri maya’ ch’ab’äl y b’anob’äl.
Chris Marston

Chris rajowaxik chi nok runojk’ayel-b’anikil richin software, licenciado richin kematz’ib’il y retamab’älil winaqilem, rija’ utz nutz’et rokisaxik na’ojil richin rusolik k’ayewal ri k’atzinel chupan ri kik’aslen ri winaqi’. Toq man k’ota’ pa rusamaj, nawil ri Chris ru chapon anen, nib’iyin pa taq juyu’, rusik’ij ruwach wuj, nib’onin, y netz’an pa che’ y Dragones.
Jack Revoy

Yin in Jack, tijoxel richin ri rukisib’el juna’ richin Rowland Hall. Utz yentz’et ri kematz’ib’il y ri runojk’ayel-b’anikil y ja oxi’ juna’ re’ in k’o pe’ kik’in ri molojri’il richin robotica richin ri nutijob’äl. Chuqa’ utz nitz’et yito’on y man yitoj ta’ kere’ janila’ yikikot in k’o chupan re nuk’samaj chi e ka’i samaj utz yentz’et.
Elena Vega

Yin nub’i Elena y yin in tijoxel chupan ri Nimatijob’äl richin Utah. Utz yentz’et ri rokisaxik na’ojil y ri solchi’, chuwach ronojel ri nikitun ki chi e ka’i utz nitz’et yisamej kik’in ri taq tinamit wawe’ richin nikanoj ri e k’o chi nunaqaj y janta pe’ yikikot niwetamaj kiwach k’ak’ak’ winaq.