CHIRIXKIL

Jwal na'hulak chiwu naq a'in jun k'anjel tehto sa' komonil. A'in jun k'anjelob'aal q'axal nim ut numtajnaq xsahil inch'ool chi okenk sa' a' k'anjel a'in."

Gaspar Tomas

Li Qajom

Li K’anjel re Kolok ix li Aatinob’aal Mayab’ k’uub’aanb’il re xpuktasinkil li xnimla chaab’ilal jo’wi’ li x’ajelil ru chi xk’eeb’al xtenq’ankileb’ aj aatinob’aal Mayab’, a’aneb’ toj sa’ li kutan na’tz’iib’aman li hu a’in, maji’ nake’tenq’aak chi tz’aqal re ru arin Estados Unidos sa’ raatinob’aaleb’. Li K’anjel a’in naxtenq’a chi xkolb’al rixeb’ li aatinob’aal Mayab’ rik’in xtz’iib’ankil ut rolb’al li ru chi kok’ aj xsa’ sa’ eb’ li tzoleb’aal ut eb’ li na’ajej chi k’anjelak ut nab’oqok chi xtaq’sinki lix xnawb’aleb’ li aatinob’aal naq eb’ aj ralch’och’ te’oq chi okenk ut nake’ok chi ninqanq sa’ xwanjikeb’ sa’ xyanqeb’ li tenamit junjuunq ut nake’ok chi xtawb’al xna’ajeb’ chi yu’amink jo’w’ xtawb’al rochb’eeneb’ li k’iila paayul chi poyanam xsutameb’.

MasterWord rochb’een li Tzoleb’aal MasterWord kab’ichal xe’xkawresi jun li na’ajej cho’q re li hu’ a’in, teeto cho’q reheb’ chixjunil li nak’ek’anjelak chi numsink aatin jun li na’ajej re te’wotzmanq na’leb’ ut chi xk’eeb’al jun li tusulal aatin sumenb’il ru re roksinkil chi sa’eb’ li xna’ajeb’ li chaq’rab’ jo’wi’ xna’ajeb’ li b’anok. Ajel ru cho’q qe naq eb’ aj ralch’och’ Mayab’ te’k’amoq xb’ehul li k’anjel a’in re xnimob’resinkil li k’anjel ut te’xb’oqb’oqi rech aj poyanam chi tz’aqonq chi junjuunq chi xk’alebaaleb’ yalaq b’ar nake’tawliman wi aj raatinob’aal aj Mayab’ re naq sa’ komonil taqayal li qaq’e re xkolb’al rixeb’ li aatinob’aal Mayab’. Naqatz’aama qatenq’ankil chiruheb’ rik’ineb’ li poyanam aj aatino’b’aaleb’ Mayab’ ut aj ralch’ooch’, jo’keb’ ajwi’ poyanam aj aatinob’aal Mayab’ li toje’ chalenaqeb’ Estados Unidos, eb’ aj k’anjel li nake’xk’e rib’ sa’ eb’ li aatinob’aal Mayab’, ut eb’ aj tz’ilol rix xb’aanuhom poyanam ut aj nawol aatinob’aal Mayab’. Rik’in x’xqab’ankil jun li xtusulal aatin sa’ kab’ichal xyanqeb’ aj Estados Unidos ut Iximulew, li qak’anjel tixchapchapi chaq chixjunil li 20 chi aatinob’aal Mayab’ wankeb’ Iximulew ut tixk’uub’ jun li xtusulal hu re aatin chi tzaq’al re ru li wan xwankilal li yoob’anb’il xb’aaneb’ li qapoyanam ut cho’q reheb’ li qapoyanam aj aatinob’aaleb’ Mayab’. Naq yooqo chi xnimankil li k’anjel, naqoyb’eeni xtzaq’obresinkil junjuunq chi ruq’ aatin b’arwi’ Te’tawmanq k’ila aatin re li b’aanleb’aal, re li chaq’arab’ jo’wi’ raqleb’aal chaq’rab’, wank ajwi’ jun raqal chixjunileb’ li aatin nake’tz’iib’aman re xchaab’ilob’resinkil xyu’ameb’ li qapoyanam aj aatinob’aal Mayab’ re naq te’xtaw xna’leb’eb’ chirixeb’ li jar paay chi nawleb’ re li k’amach’iich’, li xjolominkil xtamom tumin, eb’ li tzoleb’aal, ut li b’atz’unk.

XCH’OLOB’ANKIL LI K’ANJEL

Li Molam re Kolok ix li Aatinob’aal Mayab’ a’an jun li teetokil k’anjel k’uub’aanb’il xb’aan ut cho’q reheb’ li nake’k’anjelak jo’ aj numsihom aatinob’aal aran Iximulew jo’wi’ EE.UU ut America Central. Laa’o naqasume qib’ rik’ineb’ aj k’anjel re tzilol rix li qaxe’al, eb’ aj tz’ilol rixeb’ aatinob’aal,aj tzolol qab’aanuhom, ut eb’ li jalan chik aj tzolonel re xkanab’ankil li qak’anjel sa’ li ululch’iich’ rik’in li qajom re xkolb’al rix li aatinob’aal Mayab’ junjuunq ut li xnawomeb’ xb’aanuomeb’. Laa’o tz’aqal wanko re xtenq’ankileb’ li nake’aatinak sa’ aatinob’aal Mayab’ li wankeb’ sa’ aatin qochb’een chi xkolb’al rix li aatinob’aal chi najtil q’ehil cho’q reheb’ li naab’alil li nakex’chiq’chiq’i rib’ ut eb’ li nake’xjala raatinob’aal eb’ laj ralch’och’ aran Iximulew ut eb’ li wankeb’ chi xsutam li na’ajej junjuunq. Naqab’aanu naq lix musiq’ wanq’ rik’in ut sa’ xk’ab’a’ li aatinob’aal ut naqab’oq chixjunil ani nake’hulak chiru chi qatenq’ankil sa’ li k’anjel re kolok ix li aatinob’aal Mayab’ re xwotzb’al li xrahomeb’ ut xna’leb’eb’ chi sa’li xchaab’ilal li xmusiq’eb’ li xnawom aj Mayab’.

Wanko eerochb’een sa’ li xpaab’aankil naq li xk’ulub’ul li aatinak sa’ qaatinob’aal a’an ajwi’ tzaqal li xk’ulub’ul li poyanam. Li k’anjel re kolok rix aatinobaal re aj ralch’och naxjultika lix xyaalalil li qawanjik. Sa komonil, moko’ k’a’aj ta wi taqakolok rix li qaatinobaal, yooq ajwi’ chi xnimobresinkil xloq’aleb’ li qak’aleb’aal ut chi xninq’ehinkil chaab’ilal li qab’aanuhom jo’wi’ li xch’ina’usilal li qawanjik. Naqak’ojob’ li qak’anjel jo’wi’ qajom re x’xaqab’ankil qajuntaq’eetalil sa’ xb’een li ruchich’och’ naq naqayal li qaq’e chi xsik’b’al xchaab’ilal xjuntaq’eetalil li qapoyanam re naq te’ruhanq chi aatinak, chi tzolok, chi tz’iib’ak, ut chi xjapb’aleb’ li re ut xyeeb’al xyaalalil li xk’a’uxleb’ sa’ jun li aatinob’aal nake’aatinak ut nake’raj wi. Usta li qak’a’uxl naqak’a’uxla naq tzaqal yaal cho’q reheb’ li yookeb’ chi xyalb’aleb’ xq’e re xkolb’al rix li aatinob’aal aj Mayab’, moko too’ruhanq ta chi xtz’eq’taanankil naq numenaq 500 chihab’ yookeb’ chaq chi qakamsinkil, chi xsachb’aleb’ li qaatin, chi xminb’al li qu chi k’anjelak a’ yal jo’ ke’raj, ut chi xtz’eq’taanankileb’ li qaatinob’aal ut chi qaq’usb’al naq nokoo’aatinak hulajhulaj. Chalen chaq eb’ li saqi poyanam ke’ok chi ch’ich’i’ink sa’ qayanq toj sa’ li kutan wanko wi anaqwan, eb’ aj ralch’och’ yalaq b’ar yookeb’ chaq ut toj yooqo chi xyalb’al qaq’e re xkolb’al qib’, xkolb’al rixeb’ li qaatinob’aal, ut xkolb’al ajwi’ li qab’aanuhom chiruheb’ li te’raj ra chi qasachb’al. Naqak’ojob’ qib’ hulajhulaj re xch’olaninkil li qayu’am ut xch’olaninkil naq maajunaq sa’ qayanq chi moko junaq li qajunkab’aal li qak’aleb’aal aj aatinob’aal Mayab’ ta’rahob’tesiiq maajunaq li xik’ te’ile’q xmaak li aatinob’aal na’aatinak wi. Naqajap li qaqe re xyeeb’al naq eb’ li aatinob’aal chi moko li qab’aanuhom aj Mayab’ kamenaq chaq jo’ reetalil junaq najter tenamit. A’ li xyaalalil naqaye b’an, naq eb’ li qaatinob’aal, eb’ li qak’aleb’aal, ut li qab’aanuhom yookeeb’ anaqwan chi kawuq chi xchapb’al chik qanawom qachaab’ilal, ut yooko chi k’iik rajlal kutan chi chaab’il re xyoob’ankil qak’anejlob’aal re tzolok re naq too’oq taxaq sa’ qachaab’il na’ajej li maataninb’il cho’q qe jo aj b’eresihom k’a’uxlej re li qatzolb’al.